Bibliographie der in Buch- oder Broschürenform in niederländischer Übersetzung publizierten Werke von Karl Marx und Friedrich Engels [1992]

In 1992 begon ik over Karl Marx te publiceren. Ik werkte op een instituut dat zijn papieren nalatenschap bewaart, het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) in Amsterdam, op de afdeling nog wel die over hem ging. Er werd samengewerkt met het Karl-Marx-Haus in Marx’ geboorteplaats Trier, en daar organiseerden ze in april 1991 een colloquium over ‘Die Rezeption der Marxschen Theorie in den Niederlanden’. Ik kan me niet herinneren dat ik bij dat colloquium aanwezig was, maar voor, tijdens en na deze bijeenkomst was er een tentoonstelling over ‘Die Verbreitung der Werke von Karl Marx und Friedrich Engels in den Niederlanden’, en die stelde ik samen. Een jaar later verscheen de congresbundel, en daarvoor maakte ik met het materiaal van de tentoonstelling een illustratiegedeelte. Het werk aan de tentoonstelling maakte duidelijk dat er wel het een en ander schortte aan de kennis over Marx in Nederland, bijvoorbeeld wat de informatie over diens Nederlandse familieleden betreft. In de congresbundel publiceerde ik tien brieven uit een Russisch archief die tot op dat moment voor het merendeel alleen in het Russisch gepubliceerd waren – het was de eerste aanzet tot wat uiteindelijk zes jaar later mijn proefschrift zou worden.

Een verrassende constatering tijdens het werk aan de tentoonstelling was dat er geen goed overzicht was over wat er van Karl Marx en Friedrich Engels in het Nederlands was gepubliceerd. Ger Harmsen had er wel over geschreven, maar met onvolledige gegevens. In de congresbundel Marcel van der Linden (red.), Die Rezeption der Marxschen Theorie in den Niederlanden. Trier: Karl-Marx-Haus, 1992, pp. 455-473, publiceerde ik een ‘Bibliographie der in Buch- oder Broschürenform in niederländischer Übersetzung publizierten Werke von Karl Marx und Friedrich Engels’, die ik hieronder als scans en dus ongewijzigd weergeef.

In de loop van dit Marx-jaar 2018 ga ik eens kijken of ik deze bibliografie kan aanvullen en verbeteren, al was het maar om te zien of ik met behulp van het internet veel verder kom. Voor het Communistisch Manifest heb ik dat werk intussen gedaan in mijn artikel ‘“Vertaalarcheologen aller landen, verenigt u!” Over het Communistisch Manifest in het Nederlands’. In: Filter. Tijdschrift over vertalen, 23 (2016), afl. 4, p. 11-20.